Aktualna wiedza na temat tików i profesjonalnej pomocy, nie jest powszechnie dostępna. Z tego powodu rodzice, widząc u dziecka tiki, odczuwają silny niepokój. Tiki u dziecka mogą wydawać się niezrozumiałe i dziwne. Rodzice mogą próbować ganić dziecko za tiki, upominać by przestało, co nie okazuje się skutecznie.
 

1. Pierwsze kroki rodziców na rzecz pomocy dla dziecka to kontakt z specjalistą  w celu zadbania o własną psychoedukację.

Wizyta u specjalisty może pomóc rodzicom rozwiać wątpliwości dotyczące zachowania dziecka oraz określić jakie działania wspierające warto podjąć. Gdy rodzice otrzymują rzetelną wiedzę na temat tików, ich niepokój ustępuje na rzecz spokoju wewnętrznego, dzięki czemu są w stanie lepiej wspierać swoje dziecko. Rodzice dowiadują się chociażby, że tiki mają podłoże neurologiczne i są mimowolne, a więc niezależne od woli. Specjalista pomaga rodzicom w zdjęciu poczucia winy gdyby takie się pojawiło, a skoncentrowaniu się na działaniach, które można podjąć teraz. Uspokajająca dla rodziców może być informacja o długofalowym pozytywnym rokowaniu odnośnie tików. U części dzieci tiki po prostu nagle znikają, u 50% pacjentów z zaburzeniami tikowymi objawy ustępują lub znacznie zmniejszają się przed 18 rokiem życia, a u większości (nawet u 80%) zmniejszają się nadal do pełnej dorosłości, do 30 roku życia (Wolańczyk, 2016). Informacje dotyczące tików rodzice mogą otrzymać od lekarza neurologa lub psychiatry dzieci i terapeuty zajmującego się tikami (najczęściej są to psycholodzy i psychoterapeuci). Specjalista poleci rodzicom publikacje i strony internetowe (np. strona Polskiego Stowarzyszenia Syndrom Tourette'a ), dostarczające rzetelnej wiedzy na temat zaburzeń tikowych.

2. Proces otrzymania pomocy dla pacjenta i jego rodziny, rozpoczyna się od postawienia diagnozy przez lekarza neurologa lub psychiatrę.

Podczas diagnozy, ma miejsce różnicowanie tików od np. dystonii, mioklonii, steoretypii ruchowych, zespołu niespokojnych nóg, czynności kompulsywnych, przejawów alergii, objawów chorób oczu oraz padaczki. W zależności, od tego jakie tiki występują u dziecka i jakie jest ich natężenie, diagnozowane jest jedno z zaburzeń tikowych np. tiki przemijające, przewlekłe tiki ruchowe/głosowe lub Zespół Touretta. Często postawienie diagnozy przynosi ulgę rodzicom, ponieważ ma miejsce wyjaśnienie, dotychczas niezrozumiałych zachowań dziecka.

3. Akceptacja objawów.

Akceptacja tików stanowi trudne zalecenie dla rodziców, jest jednak kluczem do dobrostanu dziecka. Zarówno zwracanie dziecku uwagi, że ma tiki, jak i upominanie, nie pomaga. Tiki same w sobie są często uciążliwe, z ich powodu dzieci odczuwają zakłopotanie i stres. Dlatego to tak ważne by rodzice nie mówili dziecku, że ma przestać tikać oraz nie krytykowali za występowanie tików. Akceptacja tików nie oznacza braku korzystania z pomocy osób zajmujących się fachową pomocą dla dziecka, lekarzy i terapeutów. Specjaliści zajmujący się zaburzeniami tikowymi zachęcają dziecko i rodziców, do prowadzenia normalnego życia. Wyjątek, kiedy zauważanie tików jest potrzebne stanowi trening behawioralny, w którym biorą udział rodzice. Odbywa on się jednak w ściśle określonym czasie i pod kontrolą terapeuty prowadzącego dziecko.

4. Równowaga w kwestii rozmowy z dzieckiem na temat tików.

Zbyt częste podejmowanie z dzieckiem w rozmowie tematu tików lub traktowanie go jako tabu, niosłoby negatywne konsekwencje. Tiki powinny być tematem, o którym można w sposób naturalny i wspierający dla dziecka porozmawiać. Gdyby tiki stały się jednak przewodnim tematem rozmów rodzinnych, mogłoby to utrudniać rodzinie realizację codziennych zadań i osobistych celów życiowych takich jak czerpanie satysfakcji z pracy zawodowej czy budowanie więzi małżeńskiej.

5. Korzystanie z wsparcia.

Wychowywanie każdego dziecka wiąże się z doświadczaniem zarówno radości jak i stresu. Występowanie u dziecka zaburzenia, może potęgować stres odczuwany przez rodziców. Zadbanie o własne zasoby poprzez np. wypoczynek, hobby, realizację osobistych celów życiowych – jest kluczowe dla dobrej kondycji psychicznej. Pomocny dla rodziców, może być udział w grupie wsparcia lub szkoleniach dla rodziców. Informacje na temat spotkań w ramach grupy wsparcia można znaleźć na stronie Polskiego Stowarzyszenia Syndrom Tourette'a. Wymiana doświadczeń, wspieranie innych i nazwanie swoich odczuć, to jedne z wielu korzyści jakie niesie spotkanie z rodzicami, zmagającymi się z podobnym problemem dziecka.

6. Uczestniczenie z dzieckiem w treningu relaksacyjnym.

Jednym ze sposobów na zadbanie o samopoczucie są ćwiczenia relaksacyjne, które można wykonywać wspólnie z dzieckiem. Zazwyczaj intensywność tików zwiększa się gdy dzieci lub nastolatki są pobudzone lub zestresowane. Z tego powodu nauka relaksacji jest jednym z elementów wspierającym, w łagodzeniu tików. Jeśli rodzic bierze udział w ćwiczeniach relaksacyjnych, dziecko może skorzystać z jego przykładu w stosowaniu ich osobiście. Do technik relaksacyjnych należą ćwiczenia oddechowe oraz rozluźniania mięśni. Terapeuta podpowiada dziecku i rodzicom jak można wykonać te ćwiczenia. U części pacjentów natężenie tików rośnie podczas relaksacji, należy więc wziąć oczywiście, pod uwagę różnice indywidualne w korzyściach odnoszonych z relaksacji.

7. Obserwuj jakie czynniki wzmacniają tiki, a które zmniejszają natężenie.

Informacje pozyskane od rodziców, są bardzo cenne dla zaplanowania procesu terapii. Umożliwiają zastanowienie się nad tym czy można coś zrobić, aby łagodzić tiki np. wprowadzić zmiany w trybie życia, diecie lub wesprzeć relacje dziecka w szkole i rodzinie.

Bibliografia: 
Wolańczyk T., Janik P., Szejko N. i in. "Oswoić tiki". Polskie Stowarzyszenie Syndrom Tourette'a. Warszawa 2016 
 

Autorka: mgr Monika Andrzejewska - psycholog i psychoterapeuta 

Tekst chroniony prawami autorskimi przez CTM Sp.zo.o.